آیت الله محمدجواد فاضل لنکرانی: صلح بدون دین غیرممکن است

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در دانشگاه صنعتی شریف تهران گفت: متاسفانه امروز با وجود پیشرفت های گوناگون، شاهد جاهلیتی فراتر از جاهلیت قبل از اسلام هستیم، چنانچه کشتارها و جنایت های فاجعه باری دیده می شود.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری رهپویان قم ،آیت الله محمدجواد فاضل لنکرانی، در اولین همایش “صلح علم و دین” که با حضور اساتید و دانشجویان، در سالن اجتماعات جابربن حیان دانشگاه صنعتی شریف تهران برگزار شد، با طرح این سئوال که ارتباط مسئله صلح با مقوله دین چگونه است و آیا اساسا بدون دین صلح ممکن است یا خیر؟ اظهار داشت: اگر به مقوله صلح نگاهی ساده و سطحی داشته باشیم شاید گفته شود که دین نقش چندانی در مقوله صلح ندارد .

عضو جامعه مدرسین حوزه افزود: همچنان که نگاه عامیانه از نقش صلح آگاهی چندانی ندارد و شاید آن را بی اثر بداند در مقوله علم نیز همین نظر بیان می شود.

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) خاطر نشان کرد: با توجه به اینکه برحسب ظاهر می گوییم از جامعه جاهلیت قبل از اسلام فاصله گرفته ایم، اما متاسفانه امروز با وجود پیشرفت های گوناگون شاهد جاهلیتی فراتر از جاهلیت قبل از اسلام هستیم، چنانچه کشتارها و جنایت های فاجعه باری دیده می شود و دقیقا همین دلیل باید در این مورد بحث و بررسی شود.

نقش دین در تحقق صلح

استاد حوزه علمیه قم در ادامه سخنان خود با اشاره به نقش دین در تحقق صلح، گفت: اگر به این نتیجه رسیدم که هم دین و هم علم در تحقق صلح تاثیرگذارند می توان بررسی کرد که کدامیک تاثیرگذاری بیشتری دارند.

آیت الله فاصل لنکرانی افزود: ادعای ما این است که اساسا بدون دین و آموزه های دینی، صلح مطلوب که مطابق با فطرت انسان است تحقق نمی یابد.

وی با بیان اینکه می توان صلح را به چند قسم تقسیم کرد گفت: یک نگاه به صلح این است که نزاع و جنگی در میان نباشد؛ صلحی که در منشورهای بین المللی تاکید می شود متاسفانه روی همین اندازه محدود شده است.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اضافه کرد: مفهموم عمیق تری برای صلح وجود دارد که نفوس انسان ها را به یکدیگر پیوند زده و برای رشد و تعالی بشریت به کار می آید.

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) خاطرنشان کرد: مسلم است که وقتی صلح باشد انسان به فکر همنوعان خود است و در جامعه ای که برخوردار از چنین صلحی باشد همه جوامع بشری در غم و شادی هم و در فقر و ثروت یکدیگر خود را شریک دانسته و از زیر بار مسئولیت اجتماعی شانه خالی نمی کند.

باید برای صلح جهانی تلاش کرد

استاد حوزه علمیه قم با اشاره به آیاتی از قرآن کریم گفت: اگرچه در آموزه های دینی تاکیدات بسیاری در مسئله صلح و امر به صلح مومنین شده است، اما گاهی در آیات قران ک می بینیم که عبارت صلح بین الناس آمده است؛ خداوند اگر چه توجه خاصی به مومنین و ایجاد صلح بین آنان دارد، اما در برخی از آیات دیگر قرآن کریم از جمله آیه ۲۲۴ سوره بقره عبارت ” تُصْلِحُوا بَيْنَ النَّاسِ” به معنی اصلاح بین مردم آمده است؛ یعنی باید برای ایجاد صلح در بین همه مردم چه مومن باشند چه غیر مومن باید تلاش کنیم.

وی افزود: مومن واقعی در دین اسلام کسی است که نسبت به سایر مسلمانان و حتی پیروان دیگر ادیان نیز احساس مسئولیت کرده و برای او فرقی ندارد که کسی که کشته می شود مسلمان یا غیر از مسلمان اعم از یهودی و یا مسیحی باشد.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم خاطر نشان کرد: اگر چه جایگاه قسم در اسلام برجسته است و کسی حق ندارد به راحتی قسم خود را بشکند، اما تصریح قرآن کریم است که اگر کسی می تواند اختلاف بین دو نفر را برطرف کند و بگوید که من قسم خورده ام در اختلافات دیگران ورود پیدا نکنم، این قسم او خود به خود باطل است و چنین کسی حق ندارد، این لفظ را به کار ببرد؛ صلحی که اسلام به دنبال ان است چنین مفهوم عمیقی دارد،

هیچ راهی جز رویکرد به دین و آموزه های دینی نداریم

وی با طرح این سئوال که آیا بدون استفاده از آموزه های دینی، تحقق صلح بین بشریت امکان پذیر است؟ تاکید کرد: اگر امروزه بخواهیم بشریت را از فجایعی که با آن درگیر است، نجات دهیم، هیچ راهی جز رویکرد به دین و آموزه های دینی نداریم؛ منظورم از رویکرد به دین و آموزه های دینی، وظایف ظاهری و شرعی دینی نیست، بلکه باید فراتر از این ظواهر به قضیه نگاه کنیم.

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با تصریح بر این مطلب که آموزه هایی در دین اسلام وجود دارد که برای خود ما به عنوان مباشران در فهم دین روشن نشده و متاسفانه حوزه و دانشگاه در این زمینه کار نکرده اند، گفت: هنوز بعد از حدود ۳۸سال از تحقق انقلاب اسلامی اگر کسی بگوید تمام ابعاد دین روشن شده، حرف درستی نیست، لذا هر کسی باید به اندازه خودش به سراغ فهم دین برود.

اسلام شدیداً با نقض عهد مخالف است

آیت الله فاضل لنکرانی در ادامه سخنان خود به بحث سلاح های کشتار جمعی در جهان اشاره کرد و گفت: برخی از کشورها مطرح می کنند که نباید به سراغ این گونه سلاح ها رفت و پیمان های بین اللملل را هم امضاء می کنند تا متعهد شوند چنین اقدامی نکنند، اما سئوال اینجاست که چرا این پیمان ها آنان را به تعهدشان پایبند نمی کند و بازهم به سمت سلاح های کشتار جمعی می روند؛ قطعا اگر این پیمان ها ریشه دینی نداشته باشد، انسان پایبندی چندانی به آنها نخواهد داشت و تنها منافع خود را لحاظ می کند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم خاطر نشان کرد: دین اسلام می گوید اگر پیمانی با کسی بستید ولو اینکه طرف پیمان، دشمن تو باشد و بعد از بستن پیمان متوجه شدید به صلاح تو نبوده است، حق نقض آن را ندارید.

وی با بیان اینکه امروز حوزه های علمیه باید روی بحث “اوفوا باالعقود” بررسی های عمیقی انجام دهند تا نگاه دینی در پیمان های رایج در جامعه حاصل شود، خاطر نشان کرد: متاسفانه بسیاری از افراد به مباحث اجتماعی از جمله نکاح و طلاق نگاهی سطحی دارند و می گویند اگرچه پیمانی در ابتدای ازدواج بسته ایم، اما اگر دیدیم تمایلی به آن نداریم آن را کنار می گذاریم و حتی توافق هم می کنند.

جشن طلاق نمادی از جاهلیت مدرن

عضو جامعه مدرسین حوزه ادامه داد: اینکه می گوییم جهان امروز در برخی نقاط حتی از جاهلیت قبل از اسلام نیز بدتر شده، همین است که برخی افراد برای شکست و نقض پیمان مقدس ازدواج جنشی همانند جشن طلاق برگزار می کنند؛ چرا چنین اتفاقی می افتد؟ به این دلیل که به پیمان مقدس ازدواج و نکاح نگاه دینی ندارند و بازهم به طلاق نگاه دینی ندارند و نمی بینند در دین تصریح شده که طلاق مغبوض ترین حلال خدا بوده و باعث می شود عرش به لرزه در آید.

آیت الله فاظل لنکرانی تاکید کرد: دین اگر با معنای عمیق خود به میدان بیاید همه پیمان های جامعه بشری اعم از پیمان های بین المللی و فردی مانند نکاح و… خطا نمی کند.

پاسخ به یک شبهه درباره جهاد

وی به مسئله جهاد از دیدگاه اسلام اشاره کرد و با بیان این که برخی دشمنان اسلام و به تبع آن برخی افراد که آشنایی و مطالعات کافی ندارند، مطرح می کنند که اگر ادعا دارید که اسلام دین رحمت و پیامبر شما رحمة للعالمین است، پس تأکید شما بر جهاد برای چیست؟ گفت: اگر تاریخ را ملاحظه کنیم، خواهیم دید که پیامبر(ص) در طول ۱۳ سال آغازین رسالت شان که در مکه و تحت سخت ترین شرایط بودند و بر اثر همین شرایط سخت، بسیاری از مسلمین از پیامبر(ص) می خواستند که اجازه دهد به مقابله و قتال دشمنان اقدام کنند؛ اما با وجود این شرایط، حضرت رسول(ص)در آن سال ها هیچ جنگی نداشتند؛ اصولا آیات جهاد در سال دوم هجرت پیامبر(ص) و در زمان حضور ایشان در مدینه نازل شد و جهادهایی هم که در زمان پیامبر(ص) بوده، جنگ هایی بود که بر مسلمانان تحمیل شد.

اسلام دین دعوت و رحمت است

وی تصریح کرد: اگر واقعا بخواهیم اسلام را تحلیل کنیم، باید گفت که اسلام دین دعوت و رحمت است، نه دین جهاد؛ متأسفانه دشمنان اسلام وقتی می خواهند با این دین مقابله کنند، می گویند اسلام دین جهاد است، در حالی که از محکمات قرآن کریم است که می گوید مردم را دعوت و دین را برای آنان تبیین کنید.

داعشی ها ریشه اسلام را می زنند

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) یادآور شد: هیچ یک از بزرگان دین نمی گویند که با شمشیر و جنگ باید مردم دنیا را به اسلام دعوت کرد، البته اگر امروز می بینیم که گروهک های تروریستی همچون داعش به نام اسلام به فجایع جنایت باری دست می زنند، باید هشیار باشیم و بدانیم که این گروهک و امثال آن، از سوی دشمنان و برای ضربه زدن به حقیقت اسلام و انحراف افکار عمومی از اصل اسلام، ایجاد شده است.

جهاد داعشی چگونه شکل گرفت؟

وی خاطرنشان کرد: حدود ۲۰ سال پیش دشمنان اسلام، قرآنی را در کویت به چاپ رساندند که آیات جهاد از آن حذف شده بود و بعد از این که دیدند، این کار آن ها به نتیجه نمی رسد، با خود اندیشیدند که بحث جهاد مطرح شده در قرآن را پر رنگ تر و به صورتی انحرافی برجسته کنند و امروز هم که می بینیم که جهاد داعشی به نام اسلام به خورد مردم دنیا داده می شود، در راستای همان سیاست است.

آیت الله فاضل لنکرانی با بیان این که ما در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) قم، توسط یک گروه علمی روی بحث فقه الدعوة مشغول به کار و فعالیت علمی-تحقیقاتی هستیم، گفت: دعوت مطرح شده در اسلام و آیات قرآن کریم، مبانی، شرایط و خصوصیاتی دارد؛ یکی از نکاتی که می توان به آن اشاره کرد، این است که خود دعوت مد نظر قرآن و اسلام، در درونش صلح و عدم تجاوز به دیگران را مطرح می کند؛ اسلام به صراحت می گوید که اگر در حال جنگ با کفار هم هستید، حق ندارید بیشتر از حد مجاز، نسبت به دشمن خود، تجاوز و تعدی کنید.

وی با بیان این که باید همان سیره پیامبر اسلام(ص) را عملی کنیم، افزود: متأسفانه بسیاری از ما از این نکته مهم که دعوت در اسلام، قبل از جهاد مطرح شده است، غافل هستند و همین مسئله باعث شده که دشمنان، با برجسته کردن جهاد در اسلام و بیان انحرافی این موضوع، اسلام را در مقابل صلح جهانی قرار دهند؛ راه مقابله با این توطئه دشمنان، برجسته کردن اصل دعوت در اسلام است.

نگاه مترقی اسلام به حقوق بشر

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، با طرح این سؤال که کدام دین، مسئله فقه الدعوة را دارد؟ گفت: اسلام به پیروان خود می گوید که حتی در بحبوحه جنگ اگر فرد مشرکی به شما پناه آورد و گفت که راجع به اسلام برای من صحبت کن، حق نداریم او را مورد آزار و اذیت قرار دهیم، بلکه حتی باید او را پناه داد؛ بر اساس آموزه های اسلام، حتی اگر آن فرد، بعد از توضیحات شما قانع نشد، حق تعرض به او را نداریم، بلکه باید بگذاریم تا به سنگر خودش برگردد و بعد اگر خودش دست به شمشیر برد، آن موقع بحث فرق می کند.

وی خاطرنشان کرد: جمله ای که حضرت امام خمینی(ره) نیز زیاد به آن توجه داشتند، این جمله قرآن کریم بود که برای از بین بردن فتنه ها، جنگ کنید؛ اهل سنت معتقدند این آیه قرآن کریم یعنی جنگ با کفار، اما به گفته ما شیعیان که بنابر روایات می گوییم، فتنه به معنای شرک است؛ اسلام به دنبال این است که انسان در مسیر شرک قرار نگیرد.

صلح مطلوب از نگاه اسلام ناب

آیت الله فاضل لنکرانی تصریح کرد: صلح مطلوب از نظر ما، صلحی است که در سایه آن، رفاه و آرامش اجتماعی حاصل شده و به تعبیر کامل تر، بشر در سایه این صلح، به تکامل و سعادت دنیا و آخرت برسد.

وی ادامه داد: در آموزه های دینی مان داریم که اگر مشرک و کافری در آن سوی دنیا به دلیل جهلی که دارد بر اعتقادات خود مانده باشد، وظیفه ماست که باید به سمت آن فرد رفته و او را به حقیقت اسلام دعوت و از شرک نجات دهیم؛ چرا که هیچ ظلمی بالاتر از شرک به خدا نیست، اما متأسفانه هنوز این مسئله به درستی تبیین نشده است.

استاد حوزه علمیه قم تأکید کرد: اگر اسلام، بحث جهاد را مطرح می کند، برای این است که انسان ها از شرک نجات یافته و به سعادت و تکامل برسند، نه این که حکومت خود را گسترش داده و جغرافیای سرزمینی خود را توسعه دهند؛ البته اگر شما در دنیای امروز مطمئن هستید که هر چه بجنگید دست از شرک بر نمی دارند، وظیفه از شما ساقط می شود.

وی در ادامه سخنان خود با بیان این که مفهوم رحمت از مفاهیم با ارزش دینی ما محسوب می شود، گفت: خداوند می فرماید شما مخلوقات را برای این که در جوار رحمت من قرار گیرید خلق کردم؛ فلسفه خلقت خدا رحمت است و از این رو رحمت خدا شامل حال همه موجودات عالم می شود که نمونه آن قرآن کریم است که از رحمت های واسعه الهی است.

آیت الله فاضل لنکرانی خاطرنشان کرد: رحمت خدا از تمام آن چه در دنیا سراغ داریم، بالاتر است و در آیه ۵۸ سوره مبارکه یونس نیز تأکید شده که اگر انسانی حس کند که در جوار رحمت الهی قرار دارد، بالاترین شادی نصیب روح و روان او خواهد شد و این یعنی خوشبختی انسان؛ خوشبختی این نیست که انسان پول و مادیات و حتی جوانی داشته باشد، بلکه خوشبختی به این است که یک ان سان حس کند در دایره رحمت الهی قرار دارد.

نقش ادیان الهی در تحقق صلح پایدار

وی در ادامه سخنان خود با اشاره به نقش ادیان الهی در تحقق صلح پایدار در جهان، گفت: یکی از مسئولیت هایی که متصدیان دینی دارند، این که با ترویج کتب الهی، و قرار دادن آن به عنوان کتاب قانون فراگیر، صلح واقعی را ایجاد کنند.

منشور حقوق بشر غرب کارایی ندارد

عضو جامعه مدرسین حوزه افزود: کتاب قانون باید برگرفته از کتب الهی باشد نه منشور حقوق بشری که امروز مطرح می شود؛ منشور حقوق بشری که امروز به خورد مردم دنیا می دهند، کارایی ندارد، چرا که اگر داشت شاهد این همه فجایع در سطح دنیا و پس از آن بی تفاوتی نسبت به آن ها نبودیم؛ به نظر بنده مجامع علمی اعم از مجامع دانشگاهی باید کرسی های نقد و بررسی منشور حقوق بشر امروز جهان را برگزار کنند کما این که حوزه های علمیه به این مسئله ورود خوبی کرده اند و مورد انتقاد و نقد جدی قرار داده اند.

قرآن در مسئله حقوق بشر بسیار کامل و جامع است

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) قم با تأکید بر این که منشور دائمی ما برای مسئله حقوق بشر، باید کتب الهی باشد، اظهار داشت: ما به عنوان مسلمان ادعا داریم که قرآن کتاب آسمانی، در مسئله حقوق بشر، بسیار کامل و جامع است و اعلام هم می کنیم که اگر ادیان الهی دیگر نیز، در کتب خود که بسیاری از خودشان هم می دانند مورد تحریف قرار گرفته، چیزی در این مورد دارند، بیاورند.

پایان پیام