نظری بر نقد و برسی درباره فریدالله ادیب آیین؛ کلکسیونر مشهور جهان

فریدالله ادیب آیین مهندس، کارآفرین، محقق، پوهشگر، مخترع، نقاش و کلکسیونر معروف افغانستان است که به دلیل شناختش از آثار هنری و فرهنگی افغانستان بویژه خاورمیانه مورد توجه موزه های مهم جهان است . او در کنار مشاغل پژوهشی و آموزشی، به کار توسعه هوشمند سازی کنترل آبیاری گیاهان کشاورزی طبق استاندارد های پنمن مانتیث فائومشغول است.

به گزارش پایگاه خبری رهپویان قم،فریدالله ادیب در ۱۶ خرداد ۱۳۷۰ اختراع ماشین جوش و پرس پلاستیک به پارچه به وسیله امواج رادیویی برای اولین بار در جهان به شماره ثبت《۲۴۳۲۵》را به نام خود به مدت بیست سال ثبت کرد و با اخذ گواهی اختراع از اداره ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی را از (ایران) دریافت کرده است فریدالله ادیب آیین در دهه هفتاد به کار آفرینی مجری و طراح سیستم های مخابراتی مبدل تلفن همراه به ثابت برای شرکت مخابرات ایران پرداخت. وی دارای مدرک دکترا مهندسی برق و هنر از دانشگاه گرجستان میباشد.

فریدالله ادیب آیین ( زاده ۱۶ آبان ۱۳۴۴ در شهر باستانی هرات) اهل افغانستان، ساکن ایران

عمده معروفیت ادیب آیین به خاطر داشتن مجموعه‌ای بزرگ از آثار هنری می باشد. بخش عمده دارایی او را مجموعه آثار هنری تابلو های نقاشی را تشکیل می دهد که خود او ارزش آن را بیش از دویست و پنجاه میلیون دلار می داند. ادیب آیین معتقد است سهل انگاری و نادیده گرفتن هنر اشتباه محض است. مجموعه آثار دوران حکومت های مختلف افغاسنتان که توسط هنرمند نصرالله سروری به تصویر کشیده شده بوده است متعلق به آقای ادیب آیین، که در بر گیرنده بیش یکصد و بیست و پنج  اثر هنری است یکی از بزرگترین مجموعه های دوران پنج دهه حکومت های متفاوت افغانستان به حساب آورده می شود. آثاری که شامل گستره وسیع زمانی و جغرافیایی متنوعی است. از آثار تابلو های نقاشی موضوعات بیشتر مناظر طبیعی و زندگی روزمره مردم روستایی افغانستان و فولکلور (فرهنگی، ادبی، تاریخی، اجتماعی، سیاسی، فلسفی) زندگی طبقاتی، روستائیان، عشایر، رنجبران زحمتکش، فقر، ادیبان، بنا های باستانی، مناظر طبیعی، مافیا، جنگ، خشونت، آزادی خواهی، مبارزه با بی عدالتی و حقایق زندگی را در تمامی زوایای افغانستان در گذر تاریخ معاصر را این مجموعه با ارزش را تشکیل می‌دهند.

در مورخ ۲۸ خردادماه ۱۳۹۸ به شماره (۹۸۲۵۰۰/۸۸۰۶) از سوی اداره کل موزه های وزارات میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران تحت عنوان «راه لاجورد» به مالکیت فریدالله ادیب‌ آیین ثبت شده است.

در سایت های خبرگزاری های زیاد توضیح نحوه ارزش گذاری بر آثار هنری آمده است که تا حد ممکن سعی شده که این آثار بر مبنای دیدگاه رایج غربی نسبت به “آثار فرهنگی” و شرقی صورت نگیرد، یعنی معیار اهمیت آثار از حوزه فرهنگی و تمدنی دیگری انتخاب نشود، بلکه مبنای قضاوت، ارزش‌هایی باشد که در نیم قرن مختلف برای خود مردمان این مناطق اهمیت داشته و یا هنوز هم اهمیت خود را حفظ کرده اند. از این رو، جایگاه مرکزی این مجموعه به آثار تابلو های نقاشی که همواره مقامی بسیار والا و حیاتی در هنرهای منطقه داشته، اختصاص یافته است. بخشی از این مجموعه به کشور های مختلف ماننده روسیه، عمارت، قطر، کانادا، استرالیا از طریق مکاتبات برای نمایشگاه ها دعوت گردیده است. بخش دیگر مجموعه آثار نقاشی‌های ارزشمند دکتر ادیب آیین را در زمره بزرگترین علاقمند و کلکسیونر منطقه به جهانیان معرفی کرده است. این آثار از نظر قدمت و تنوع و پنج دهه مختلف بی نظیر و بسیار گرانبهاست. کارشناسان اطلاق موزه را بیشتر شایسته این مجموعه می دانند تا صرف یک کلکسیون. با توجه به در اختیار داشتن تعداد زیادی از آثار هنری افغانستان در دوره های مختلف و بعد از جنگهای داخلی و همچنین عدم آشنایی و دسترسی افغان ها داخل کشور که دسترسی و دیدن این آثار از نزدیک برایشان مقدور نمی باشد، سعی می شود مروری نمایشگاه وار بر این آثار  داشته باشیم.

ادیب آیین در سال ۲۰۱۹ به عنوان فرد ثروتمند در آثار هنری افغانستان شناخته شد. با حمایت‌ های معنوی وزارت میراث فرهنگی جمهوری اسلامی ایران به عنوان مجموعه را لاجورد و با ارزش ثبت شده است و پروانه مجموعه داری به وی اعطا گردید.

نویسنده نعمت الله سروری