تاملات فقهی آیت الله شاهرودی فرصتی پژوهشی برای حوزه های علمیه است

عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به اینکه ارتحال فقیه عالی مقام حضرت آیت الله شاهرودی (ره) مصیبتی اندوه بار برای کشور و حوزه‌های علمیه است، گفت  این شخصیت دارای خصائص  قابل ذکر و احیاناً تمایز بخش در زمینه های اجتماعی و علمی و اندیشه ورزی  دانشی به ویژه در ساحت فقه و اصول بود.

به گزارش پایگاه خبری رهپویان قم ،آیت الله احمد مبلغی در پیامی به مناسبت ارتحال این شخصیت برجسته انقلاب خاطرنشان کرد: فقه آیت الله شاهرودی در سه سطح قابل مشاهده و ارزیابی است، نخست. فقه مدرسه ای و در مدرسه: بخشی از تکاپوی فقهی آیت الله شاهرودی در فضای مدرسه از رهگذر تدریس، تدوین، و مباحثات و مداخلات  قابل مطالعه وپیگیری است، در زمره  فقه مکتوب و مدرسه ای او، حوزه فقه مسائل مستحدثه قرار دارد.

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس اظهار داشت:  فقه او در این حوزه، حایز سه ویژگی مهم بود: یکم. بهره گیری روش مندانه از تکنیک های فقهی در جایگاه خود و به صورتی دقیق؛ دوم. رویکرد به گشودن راه های جدید معطوف به حل مسائل؛ سوم. نتیجه محوری در طرح مباحث و عرضه نتایج مطالعات به شیوه ای ملموس و مرتبط با نیازهای مخاطب فقه،. بدین ترتیب آیت الله شاهرودی در فضای فقه مسایل مستحدثه، رویکردی عالمانه، مسئولانه و معطوف به حل مساله  داشت.

آیت الله مبلغی بیان داشت: ای بسا بتوان گفت که اگر  فقیهان و فقه پژوهان  وجهه همت خود را بر شناسایی شیوه استنباط وی در این عرصه نهند حاصل کار، به احتمال زیاد، دستیابی به عناصری درخور توجه و قابل پیگیری در ساحت مهم فقه مستحدثات خواهد بود.

وی ادامه داد: از این رو  مراجعه به مجموعه تاملات فقهی این فقیه خوش فکر در مسائل مستحدثه، فرصتی پژوهشی برای حوزه های علمیه و اهالی وادی پژوهش فقهی است.

آیت الله مبلغی سطح دوم فقه مرحوم آیت الله هاشمی شاهرودی را فقه غیرمکتوب و حین اجراء دانست و گفت: افزون بر فقه مدرسه ای آیت الله شاهرودی می توان به رویه ها و رگه های فقهی ویژه ای در نگرش فقهی آیت الله شاهرودی اشاره کرد که در اثناء امور اجرایی و مدیریت و به اقتضاء و مراحل و اوضاع آن شکل گرفت.

عضو مجلس خبرگان رهبری تصریح کرد: این بخش از میراث فقهی آیت الله شاهرودی، حاوی ایده ها و نکته پردازی های ارزشمندی است که برخی از آن ها حتی می توانند، در فرض پروردن و مطالعه، زمینه ساز شکل گیری نظریه های تازه و قابل طرح در سطح مدرسه علمی باشند. داشتن نگاه حداقلی به دامنه و نوع زندان در اسلام، ارائه ملاحظات نسبت به آیین دادرسی، افکندن نگاه ویژه به حل اختلاف قضائی و … از جمله این موضوعات است.

وی با اشاره به سطح سوم فقه آیت الله هاشمی شاهرودی تصریح کرد: بعد سوم فقه مرحوم آیت الله شاهرودی، حقوق اندیشی فقهی بود، باید اعتراف نمود که “حقوق اندیشی در فقه” چندان رایج نیست و متاسفانه، رویکرد تقابل انگار میان فقه و حقوق سایه برذهن بسیاری افکنده است و ای بسا بتوان گفت در نگاه برخی میان این دو، خط تمایز مطلق وجود دارد.

آیت الله مبلغی گفت: در این فضا، به شهادت کسانی که از نزدیک با تلاش های فقهی آیت الله شاهرودی آشنا بودند، ایشان دغدغه ای مشخص و متمایز جهت ارایه حقوق بر پایه فقه داشت. از باب نمونه ای برای این دغدغه مهم می توان به برخی تلاش های آیت الله شاهردوی جهت مطالعه مواد حقوقی و قانونی از منظر فقه اشاره کرد.

عضو مجلس خبرگان رهبری در بخش دیگری از این پیام خاطرنشان کرد: از جمله ویژگی های مرحوم آیت الله هاشمی شاهرودی حضور معنادار و در عین حال انقلابی او. در فضای سیاست بود، او نسبت به رهبری و نظام کاملا چارچوب پذیر و نسبت به جناح ها، چارچوب ناپذیر بود.

آیت الله مبلغی خاطرنشان کرد:  آنچه در نگاه او مهم و اساسی می نمود، تامین مصالح اسلام، نظام و رهبری و تقید و تعبد نسبت به این سه رکن بود و از همین خاستگاه، مقام معظم رهبری حل اختلاف میان قوا را به او سپرد، چون او ظرفیت فکری و روحی و سلوکی لازم برای این منظور را واجد بود.

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس گفت: از این خاستگاه  این ویژگی در سلوک او( مرحوم آیت الله شاهرودی) محسوس می نمود که می کوشید تا جنبه های نا آرامش بخش در فضای تعاملات سیاسی و اجتماعی را تقلیل دهد.

وی ادامه داد: مرحوم آیت الله هاشمی شاهرودی، پل ارتباط دهنده اصول تطّور یافته شهید صدر به حوزه های علمیه بلکه به آیندگان حوزه های علمیه است. قلم شیوا و جامع ایشان، و تبویب و تنظیم و دسته بندی علمی ایشان نسبت به مباحث اصولی، توانسته است نظریه ها، ایده ها، اندیشه ها و ادبیات اصولی شهید صدر را فراتر از آنچه در حلقات آن شخصیت آمده است، به مثابه درس خارج اصول شهید صدر به جامعه علمی عرضه بدارد.

وی گفت: به یقین، مدرسه اصولی شهید صدر، وامدار تحرک ذهنی نیرومند این شخصیت فقیه است. آنچنان که در مقابل شخصیت علمی و اصولی و فقهی آیت الله شاهرودی تکون یافته در مدرسه شهید صدر و تغذیه کننده از افکار بلند فقهی حضرت امام خمینی ره است.

وی اظهار داشت: می توان گفت از مهمترین فصل های درخشان تقریرات اصول شهید صدر آیت الله شاهرودی، معرفی سه مکتب اصولی اصفهانی، عرافی و نائینی است که به صورت مکرر، این سه مکتب، در تفاصیل بحث های اصولی به گونه ای دقیق مورد مقایسه نکته سنجانه قرار گرفته اند که می تواند خاستگاهی مهم برای مکتب سازی اصولی قرار بگیرد.شخصیت آیت الله شاهرودی معجونی از اندیشه های بلند امام خمینی( ره) و شهید صدر است.

 وی با اشاره به اینکه جای این شخصیت حقیقتاً در حوزه های علمیه خالیست، بیان داشت: این مصیبت را به مقام معظم رهبری، حوزه های علمیه و مجموعه نظام تسلیت عرض می کنم.