مشارکت آحادی، عاطفی و تعاونی سه مولفه مهم سرمایه اجتماعی هستند

عضو مجلس خبرگان رهبری مشارکت” آحادی”، “احساسی” و “هم افزا” را سه مولفه مهم سرمایه اجتماعی در اسلام ذکر کرد و گفت: باید همه نگاه ها، برنامه ها، سیاستگذاری ها و فعالیت های اجتماعی و آموزشی ما بر اساس تحقق مولفه های مهم سرمایه اجتماعی ایجاد شود.

به گزارش پایگاه خبری رهپویان قم ، آیت الله احمد مبلغی در همایش رابطه امنیت و سرمایه اجتماعی در قم خاطرنشان کرد: سرمایه اجتماعی به فرم، شکل و نوع روابط حاکم بر مردم در یک جامعه و افراد آن جامعه ارتباط پیدا می کند، به گونه ای که هر چه این ارتباط گسترده تر، دامنه دار تر و از یک ساختار بهتری برخوردار باشد، سرمایه اجتماعی نیز به صورت دقیق تر، تاثیرگذارتر و نیرومند تر پدیدار خواهد شد.

سه مولفه سرمایه اجتماعی از دیدگاه اسلام

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس اظهار داشت: یکی از این مولفه ها، مشارکت آحادی است، در یک جامعه می توان مشارکت را برای سنخ خاصی مانند نخبگان و یا سازمان های مردم نهادو … در نظر گرفت ولی آنچه اسلام به عنوان سرمایه اجتماعی ملحوظ داشته شده، مشارکت آحاد جامعه است که افزون بر نخبگان و گروه های مرجع همه را در بر می گیرد و هیچ کس در جامعه اسلامی از نگاه دین از حرکت و فعالیت اجتماعی محذوف نیست.

وی با اشاره به سخن گهرباری از حضرت علی (ع) گفت: حضرت فرمودند: در جامعه ای که می خواهد حق استقرار پیدا کند، هیچ کس نیست حتی اگر نفوس آدمیان او را کوچک بشمارند و چشمان مردمان او را حقیر و بدون جایگاه ببینند که بدون او بتوان حق را برپاداست.

آیت الله مبلغی ادامه داد: باید به این جمله بسیار عمیق حضرت علی (ع) توجه کنند، حضرت در این عبارت بسیار عمیق و جامعه شناختی، مناسبات جامعه را به وضوح تبیین و توضیح می دهد و عمق نگاه اسلام به جامعه در این کلام ایشان انعکاس واضح و آشکاری یافته است.

استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم تصریح کرد: در حقیقت، در جامعه بخشی از حق، اخلاق و عدالت را باید این شخصی که به ظاهر به حساب نمی آید، اجرا کند و اگر کسی در فرآیند اعاده حق و برپا داری امنیت مشارکت نکند بخشی که به او مربوط است ولو به چشم هم نیاید، مهمل و معطل گذاشته می شود و در نتیجه ضربه، شکاف و خسارتی وارد می شود.

آیت الله مبلغی خاطرنشان کرد: از سوی دیگر، آثار روحی و روانی عدم حضور این فرد در اجتماع در خانواده او و دیگران ممکن است سرایت کند، بنابراین نه تنها بخشی که او باید اجرا کند اجرا نمی شود، بلکه ادامه یافتن این حالت که او نادیده انگاشته شود، تاثیر منفی می گذارد و دیگران دیگری نیز ممکن است ناشی از وضعیت او، وضعیت خاصی پیدا کنند که آنها در اقامه حق مشکلاتی ایجاد کنند.

▪مشارکت احساسی

عضو مجلس خبرگان رهبری دومین مولفه سرمایه اجتماعی را مشارکت احساسی دانست و گفت: در جوامع دیگر ممکن است سخن از همزیستی به میان آید، ولی در اسلام علاوه بر همزیستی، سخن از آمیختگی زندگی آدمیان به میان است، دین اسلام صرفا بر تعایش تکیه نمی کند بلکه تعاشر (معاشرت)، شریک غم و شادی هم بودن و همگان را در حل مشکلات دیگران مشارکت کردن نیز تاکید دارد.

وی اظهار داشت: در روایات ما فصلی به نام تعاشر است که از تعایش بالاتر می باشد، از مجموع روایات می توان مستفاد کرد که اسلام یک سرمایه اجتماعی نیرومند و با احساس ارایه می کند و پیامبر با این سرمایه اجتماعی مشکلات را حل می کرد.

▪تعاون و هم افزایی

آیت الله مبلغی سومین مولفه سرمایه اجتماعی را هم افزایی (تعاون) برشمرد و گفت: مشارکت اجتماعی در اسلام از یک خصلت هم افزایی برخوردار است، رفتار اجتماع به صورت هم افزا در قبال هم باید باشد، همه با هم باید باشند تا بّر، تقوا و خوبی ها، جامعه انسانی و اسلامی را در بر می گیرد.

وی ادامه داد: برّ و تقوا هر دو نیاز به سرمایه اجتماعی دارند و همه باید با هم در مسیر برقراری تقوا و استقرار و انجام نیکوکاری و خدمات اسلامی مشارکت بجویند.

امنیت در اسلام

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با اشاره به مقوله امنیت در اسلام گفت: امنیت در اسلام یک تعریف دقیق و ریشه دار تری نسبت به تعریف امروزیان دارد، نگاه اسلام به امنیت، پایه ای، اساسی و استوار است، از دیدگاه اسلام، تعریف امنیت این است که احساس خطر را باید حذف کنیم نه فقط خطر را، امنیت به معنای نبود مشکل در جامعه صرفا نیست بلکه خوف آن نیز باید حذف گردد.

آیت الله مبلغی با اشاره به این که جمهوری اسلامی در بخش های بزرگی از امنیت توانسته است یک وضع عالی را در منطقه داشته باشد، گفت: اسلام در ارتباط با امنیت احساس وجود و زمینه خطر را حذف می کند.

عضو مجلس خبرگان رهبری همچنین گفت: اسلام در ارتباط با امنیت بر عنصر شفاف و رسای اطمئنان و آرامش تاکید کرده است. این آرامش هم از ناحیه تقوا می آید.

وی با اشاره به آیه “لاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ” بیان داشت: نظریه آرامش در اسلام یک نظریه دقیق و علمی مهم اجتماعی و قابل برنامه ریزی است که جامعه را مطمئن می کند.

آیت الله مبلغی اظهار داشت: بر اساس این نظریه، جامعه، شهر، کشور باید اطمینان پیدا کند، خوف اگر از بین برود امنیت وجود دارد، یعنی در برابر امنیت خوف است نه صرفا نبود خطر، نگاه اسلام نسبت به این وضعیت مهم است.

رابطه سرمایه اجتماعی و امنیت

وی ادامه داد: اگر رابطه سرمایه اجتماعی با آن نگاه اسلامی، آحادی و حضور لحظه ای آحاد انسان های یک جامعه در فرآیند و تعاون جامعه برای برّ و تقوا رخ دهد یک جامعه مطمئنی تشکیل خواهد شد و کسی از ناهنجاری های دیگری نمی ترسد.

وی با اشاره به اینکه ترس از بداخلاقی و ناهنجاری نشات می گیرد، گفت: ترس همیشه از ناحیه گروهی به سمت گروهی توجه می یابد ولی اگر همه جامعه اخلاقی شود و همه افراد با یک ساختار و با یک رهبری مشارکت کنند، مشارکت و امنیت در حد اعلی را می توانند کسب کند.

وی اظهار داشت: سکون، امنیت و آرامش از کانال ارتباط با خداوند ایجاد می شود، برّ و تقوا همراه خود آرامش می آورد.،