احداث بزرگترین رودخانه مصنوعی کشور ازشمال تافلات مرکزی ایران

باتوجه به سیل های اخیری که در شمال کشور صورت گرفته،پیشنهاد می شود که به جای اجرای طرح انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی ایران وسمنان با لوله وشیرین کردن آن در ابتدا ،یک رودخانه بزرگ احداث شود تا هم سیلاب ها به آن سرازیر شده وهم به جای هدر رفت آب های شیرین در دریا،سفره های زیر زمینی فلات مرکزی ایران تغذیه شوند.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری رهپویان قم ،طرح انتقال آب خزر به سمنان که در کارگروه بررسی تأمین آب استان سمنان در سال۱۳۸۴ به تصویب رسید و در پی آن، مصوبه هیات دولت در سال ۱۳۸۹ به وزارت نیرو، ابلاغ شد و سرانجام این طرح در سال ۱۳۹۱، به شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران به‌عنوان مجری ابلاغ شد.

اما این طرح که با هدف نمک‌زدایی و تصفیه ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب از دریای خزر در سال و انتقال آن به شهرهای فلات مرکزی در استان سمنان، برای مصرف  شرب و صنعت طراحی شد، طی این سال‌ها با محدودیت عدم اخذ مجوز از سوی سازمان محیط زیست روبرو شد که همین مساله نیز اجرای این طرح را به تاخیر انداخت.

تا اینکه اخیرا رییس جمهور در سفر استانی خود به استان سمنان اعلام کرد که از نظر دولت مشکلات انتقال آب از شمال ایران به استان  سمنان برطرف شده و کارهای مطالعاتی مربوطه نیز انجام شده است و اگر سرمایه‌داری بخواهد برای انتقال آب از شمال به مرکزیت کشور از جمله سمنان اقدام کند، دولت این آمادگی را دارد تا امکانات لازم را در اختیار او قرار دهد.

هم‌چنین ایرج حیدریان –  مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان سمنان – در این باره اعلام کرد که تدوین و نهایی شدن سند توسعه آب استان سمنان عاملی شد که طرح‌های انتقال بین حوزه‌ای آب در استان، از جمله انتقال آب دریای خزر توجیه پذیری داشته باشد، اقداماتی که در راستای سند توسعه آب استان انجام و منجر به این شد که سند آمایش آب محور نیز تهیه و تدوین شود و این پشتوانه محکمی برای انتقال آب دریای خزر است.

به‌گفته وی سند توسعه آب استان سمنان، در جلسات شورای سازگاری با منابع آبی استان تهیه و تدوین و در جلسه شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان ارائه شد و گزارش آن به وزیر نیرو نیز ابلاغ شد و وزیر نیرو بیان کرد که گام بلندی برای انتقال آب دریای خزر در استان سمنان برداشته شده است.

این موضوع اگرچه مخالفت‌های نمایندگان شهرهای شمالی کشور در مجلس را در پی داشته اما به‌نظر می‌رسد که عزم دولت برای اجرای این طرح جزم شده است و در آینده نزدیک این طرح وارد مرحله اجرا خواهد شد.

پروژه انتقال آب دریای خزر از سوی ایران می‌تواند الگوی جهانی شود

مدیرعامل بنیاد آب دریای خزر در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا احتمال ممانعت روسیه با اجرای این پروژه وجود دارد یا خیر بیان کرد: پاسخ این سؤال منفی است؛ چراکه اکنون کشورهای ترکمنستان و قزاقستان نیز در حال انجام مطالعه و اجرای انتقال آب دریای خزر به دریاچه آرال با اطلاع روس‌ها هستند و روسیه نیز مانع آن نشده است.

ربیعی با بیان اینکه امروز سال‌های سال است که کشورهای ترکمنستان و قزاقستان با نصب آب‌شیرین‌کن‌ها آب دریای خزر را به شهرهای خود انتقال داده‌اند تأکید کرد: حتی کشور قزاقستان انتقال آب دریای خزر را جزو مسائل استراتژیک کشور خود می‌داند.

وی انتقال آب دریای خزر را عاملی برای رونق گردشگری دانست و با اشاره به نصب کارخانه شیرین‌سازی آب در نزدیکی دریای خزر در سواحل ترکمنستان افزود: ترکمنستان بیش از ۲ میلیارد دلار اعتبار برای این پروژه صرف کرده و آب شیرین را به منطقه آزاد گردشگری آواره در نزدیکی دریای خزر انتقال می‌دهد.

مدیرعامل بنیاد آب دریای خزر با بیان اینکه همه این کشورها پساب ناشی از شیرین‌سازی آب را دوباره به دریای خزر می‌ریزد خاطرنشان کرد: در طرح مطالعه‌شده انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی ایران، هیچ گونه پسابی ناشی از تصفیه و شیرین‌سازی آب تولید نمی‌شود و بنابراین جمهوری اسلامی ایران می‌تواند به الگویی جهانی برای روش‌های نوین انتقال آب از دریاها تبدیل شود.

ربیعی از این رو چنان‌چه ایران اقدام به نصب آب‌شیرین‌کن‌هایی کند که پساب نداشته باشد، می‌تواند در اجلاس‌ها و کنوانسیون‌ها با قدرت و مدعی حاضر شود و از اجرای طرح‌های سنتی و نصب آب‌شیرین‌کن‌های دارای پساب جلوگیری کند.

احداث بزرگترین رودخانه مصنوعی کشور ازشمال تافلات مرکزی ایران

 

اما نگارنده اعتقاد دارد باتوجه به سیل های اخیری که در شمال کشور صورت گرفته،پیشنهاد می شود که به جای اجرای طرح انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی ایران وسمنان با لوله وشیرین کردن آن در ابتدا،یک رودخانه بزرگ احداث شود تا هم سیلاب ها به آن سرازیر شده وهم به جای هدر رفت آب های شیرین در دریا،سفره های زیر زمینی فلات مرکزی ایران تغذیه شوند.

در گذشته ماشاهد موفقیت هایی اینچنینی در برخی از کشورها بوده ایم،مانند احداث کانال پاناما،احداث کانال سوئز،احداث رودخانه مصنوعی در جنوب عراق برای کنترل سیلاب های دجله وفرات و…،که احداث کانال ها آنهم باقابلیت کشتیرانی از دریایی به دریای دیگر،هزینه هایی به مراتب بیشتر  از هزینه های احداث رودخانه های مصنوعی جهت مهار ومدیریت سیلاب ها وروان آبها در بر دارد.

وباتوجه به حجم ظرر وزیانهایی که سیل های اخیر شمال کشور برای مردم آن مناطق ایجادکردند،احداث رودخانه مصنوعی که سیلاب های شمال را به فلات مرکزی ایران رهنمود می سازد،یک صرفه اقتصادی در بلند مدت برای کشور ایجاد خواهد نمود.

که در ابتدا یک رودخانه مرکزی ایجاد شده وسپس سایر مناطق شمالی از طریق وصل کانال های فرعی به آن،سیلاب به وروان آب های مازاد خود به آن منتقل نموده وبه جای ایجاد خسارت به ساکنان آن مناطق(به علت طغیان رودخانه های آنان)،این سیلاب های مخرب به این رودخانه مصنوعی سرازیر شده وبه سمت فلات مرکزی تشنه کشور رهسپار شوند.

این طرح از نظر نگارنده ،چند مزیت خواهد داشت:

۱-ایجاد اشتغال برای عده زیادی از مردم که در حفر این رودخانه مشارکت خواهند داشت.

۲-استفاده بهینه از آبهای شیرینی که بدون استفاده به دریای شور خزر رهسپار شده وموجب پیشروی هرچه بیشتر دریا در سواحل ایران می شوند.

۳-استفاده شهرهای واقع در مسیر این رودخانه از این سیلاب برای مصارف خود.

۴-ایجادفرصت های شغلی در طول مسیر از طریق احداث صنایع مرتبط با پرورش ماهی با استفاده از آبهای این رودخانه که در فصل زمستان در صورت نبود آن،باعث خسارت به زمین ها زراعی وخانه های مردم می شود.

۵-می توان با توسعه آن نیز یک آب راه بزرگتری ایجاد نمود تا از طریق آن جابه جایی کالا نیز از شمال به هسته مرکزی کشور صورت گیرد.

۶-احداث یک دریاچه مصنوعی در انتهای مسیر آن که باعث تلطیف هوای آن مناطق شده ومی توان در آن به پرورش آب زیان نیزبهره برد.

این طرح صرفا  پیشنهاد نگارنده بوده و امیدواریم که متولیان ومتخصصان مربوطه مطالعات خود را در این زمینه انجام دهند تا یک راه حل دائمی برای معضلات سیل های شمال کشور وکمبود آب در فلات مرکزی کشور ایجاد شود.

حسین کبابی پایگاه خبری رهپویان قم